Agrega

Beton ve asfalt üretiminde kullanılan kum, çakıl, kırmataş gibi malzemelerin genel adı agregadır. Beton içinde hacimsel olarak %75 civarında yer tutan agrega önemli bir bileşendir. Agregalar tane boyutlarına göre ince (kum, kırma kum vb) ve kaba (çakıl kırmataş vbi) agregalar olarak ikiye ayrılır.

Üretim Süreci

1-Dekupaj (hafriyat); Kazısı yapılacak maden ve taş tabakasının üzerini kaplayan örtü tabakasının kaldırılması. Ocakta delme işleminin yapılacağı kademedeki, nebati toprak ekskavatör, hidrolik kırıcı ve dozer yardımı ile temizlenir.

2-Delme; Delme karelajına, emniyetli patlatma ve güvenli palya tekniğine uygun olarak truck drill ile 89 mm çapında delikler açılır.

3-Dolum (şarj); Açılan delikler yeterlilik belgesine sahip ateşleyici nezaretinde, tecrübeli ekip tarafından patlayıcı madde ile doldurulur, her deliğe gecikmeli elektrikli kapsül bağlanır. Daha sonra deliklerin ağızları toprak ile doldurularak sıkılanır.

4-Çevre güvenliği; Ocak içerisinde ve çevresinde patlatma yapılacağına dair siren çalınır, megafon ile çevredekilere ve tarlalarında çalışanlara patlatma yapılacağı hakkında anonslar yapılır. Jandarma nezaretinde şantiyenin kapısı kapatılır, giriş-çıkış durdurulur.

5-Patlatma; Güvenlik sağlandıktan sonra şantiye şefi telsiz ile patlatma onayını verir. Ehliyetli ateşleyici patlayıcısı doldurulmuş deliklerin kapsüllerini birbirine bağlayan ateşleme kablosunun çekilmiş olduğu uzaktaki korumalı patlatma kabinine girer. Güvenlik tedbiri alındığına dair onay verildiğinde patlatma için manyetoyu çevirerek elektrik akımını verir.

6-Hidrolik kırıcı; Patlatma sonrası kopan iri kayaçlar konkasördeki kırıcılar girebilecek uygun ebada getirilmek için ekskavatörün ucuna takılı hidrolik kırıcılar ile küçültülür.

7-Yükleme; Ekskavatörler ile ocakta hazırlanan kayalar özel kaya damperli kamyonlara yüklenir.

8-Nakliye; Kamyonlar konkasöre gidecek olan kayaları ocaktan taşıyarak ham madde bunkerine boşaltır.

9-By pas (elek altı); Kırıcı bunkerlerine boşaltılan kayaların arasındaki kil ve istenmeyen diğer yabancı maddeler bunkerin altındaki ızgaralardan geçer, bant ile by pas eleğine taşınır ve sistemin dışına by pas (elek altı) olarak atılırken elek üstü taşlar tekrar konkasöre yollanır.

10-Primer kırıcı; İstenilen vasıftaki kayaçlar içindeki kil alındıktan sonra titreşimli bunkerden sonra darbeli veya çeneli kırıcılara dökülür.

11-Ön elek; Burada birinci kırma işlemi yapıldıktan sonra çıkan küçültülen taşlar konveyör bant ile taşınarak titreşimli ön eleğe dökülür.

11-Sekonder kırıcı; Ön elekten geçemeyen taşlar ikinci kırıcıya girer. Burada bir kez daha kırılan taşlar bant ile eleklere dökülür.

12-Titreşimli elek;  4 katlı elekte ebatlarına göre tasnif edilen kırılmış taşlar (agrega)  bantların yardımı ile agrega silolarına taşınır.

13-Tersiyer kırıcı; Kum niteliğinde agrega elde etmek için elekten geçmeyen kırılmış taşlar konveyör bantlar ile 3. defa kırılmak üzere tersiyer kırıcılara gönderilir.

14-Kum eleği; Tersiyer’den çıkan kırılmış taşlar bant ile taşınarak tekrar bir elekten geçirilir ve bu elekte farklı ebatlarda kırma kum elde edilir. Kırma kum konveyör bantlar ile silolara taşınır.

15-Silodan yükleme; Hazır beton, briket, parke taşı ve asfalt üretiminde kullanmak üzere agrega (kırma taş/kırma kum) almaya gelen kamyon, istediği agreganın bulunduğu silonun altına girer. Silo görevlisi pnömatik sistem ile silonun kapaklarını açarak agregayı kamyonun damperine boşaltır.

16- Stoktan yükleme; Bazen kamyonlar ile silolardan alınan agrega stok alanına dökülür. Kamyonlar bu stok alanından lastikli yükleyiciler yardımı ile yüklenir.

17-Kantar & Faturalama; Agrega yüklü kamyon tartılmak için kantara girer, fatura/sevk irsaliyesi düzenlenir ve sevkiyat tamamlanmış olur.

Mıcır eleme ve yıkama; Yol yapımında, satıh kaplama için kullanılan mıcır bitüm (zift) ile kolayca kaplanabilmesi için tozdan arındırılmalıdır. Bu işlem için mıcır önce elenir daha sonra helozanlı yıkama tamburunda yıkanarak stoklanır.

© USTAOĞLU MADENCİLİK ve İNŞAAT SANAYİ 2019